Anadolu Uygarlıkları

Anadolu Uygarlıkları

Hititler:

Kızılırmak çevresinde kurulmuştur. Başkenti‘‘Hattuşaş’’dır.Ülke krallar tarafından yönetilirdi. Krallara ‘‘Pankuş’’ adı verilen meclis yönetiminde yardımcı olurdu.‘‘Tavanna’’ adı verilen kraliçeler kraldan sonra en yetkili kişiydi.Halk hür, yarı hür ve kölelerden oluşurdu.Çok tanrılı dine inanırlardı. Bu nedenle Hititlere ‘‘Bin Tanrı İli’’Tarım, hayvancılık, madencilik ve ticaretle uğraşmışlardır.Tarım ürünlerini depolarda saklarlardı.,Bahar bayramı ve ‘‘Antahşum’’ bayramında kutlamalar yapar, kurban keserlerdi.Pişmiş topraktan kaplar ve süs eşyaları yaparlardı.‘‘Anal’’ adını verdikleri yıllıkları krallar tanrıya hesap vermek için yazdıklarından olayları olduğu gibi anlatmışlardır. Böylece tarih yazıcılığının ilk örnekleri ortaya çıkmıştır.Hititler topraklarını genişletmek için Mısırlılarla savaşmışlardır. Hititlerin galibiyetiyle biten savaş sonunda (MÖ 12.yüzyıl) bilinen ilk yazılı antlaşma olan ‘‘Kadeş’’ antlaşmasını imzalamışlardır.

Frigler:

Frigler Sakarya Nehri’nin kıyısında kurulmuştur. Başkenti ‘‘Gordion’’’dur.Ülke kral tarafından yönetilirdi. En önemli kral ‘‘Midas’’ idir.Tarım ve hayvancılık en önemli geçim kaynağıdır. Tarımın gelişmesini sağlamak için ağır cezalar uygulamışlar öküz kesene ve sabankırana idam cezası uygulamışlardır.Dokumacılık maden işlemeciliği, fildişi, seramik ve ahşap işlemeciliğinde ilerlemişlerdir.‘‘Tapates’’ adı verilen kilimleri vardır.Hiç çivi kullanmadan yaptıkları ahşap masalar vardır.‘‘Fibula’’ adı verilen çatal iğneleri giysilerinde kullanmışlardır.Kralları ‘‘Tümülüs’’ adını verdikleri tepelerin içindeki ada şeklindeki mezara gömmüşlerdir.Çok tanrılı dine inanmışlardır. En önemli tanrısı Bereket Tanrıçası ‘‘Kibele’’dir.

Lidyalılar:

Egedeniz’i kıyısında Menderes, Gediz Nehirleri etrafında kurulmuştur.Başkenti Manisa yakınlarınlarındaki ‘‘Sard’’dır.Ticaret çok gelişmiştir. Önceden ‘‘takas sistemi’’ni kullanmışlar, sonra altın ve gümüşün karışımından elde ettikleri parayı icat etmişlerdir.Ticaretin gelişmesi için Sarp’tan Ninova’ya (Bağdat- Irak) kadar uzanan ‘‘Kral Yolu’’ nu yapmışlardır.Kral Yolu üzerinde tarım ürünleri mermer, halı, kereste, deri ürünleri gibi ürünlerin ticaretini yapmışlardır.Ticaret yaptıkları uygarlıkların kültüründen etkilenmişlerdir.Tarım ve hayvancılık gelişmiştir. Mermer, gümüş, bakır, altın gibi doğal kaynakları vardır.Verimli ovalarda buğday üretmişler, meyve ağaçları yetiştirmişlerdir.Çok tanrılı dine inanmışlardır.Tümülüs ve saraylar yapmışlardır.Şehir yönetiminde kralların yanında asillerde söz sahibi olmuştur.‘‘Paralı Askerler’’den oluşan ordular kurmuşlardır. Bu durum kısa sürede yıkılmalarına neden olmuşlardır.

Urartular:

Van Gölü çevresinde kurulmuştur. Başkenti ‘‘Tuşba’’dır.Yeryüzü şekilleri ve iklimi elverişli olmadığından tarım sınırlı alanlarda yapılmıştır.Tarım için barajlar ve sulama kanalları yapmışlardır. Bu kanallara ‘‘Şamran Kanalı’’ günümüzde de kullanılmaktadır.Maden işlemeciliği, kaya oymacılığı, kabartma sanatı gelişmiştir.Çok tanrılı dine inanmışlardır. Ölümden sonraki hayata inandıklarından oda şeklindeki mezarlar yapmışlardır ve ölülerini çeşitli eşyalarıyla birlikte gömmüşlerdir.Kaya işlemeciliğinde ilerlemişler bu nedenle ‘‘Urartu’’ sınırları bir kale ile çevrelenmiştir.

İyonlar:

Ege Denizi kıyısında kurulmuştur. Şehir devletleri şeklinde yaşadıklarından başkentleri yoktur. Yunan şehir devletlerine ‘‘Polis’’ denir. Bunlardan en önemlileri ‘‘Efes, Milet, Foça’’dır.Ticaret en önemli geçim kaynağıdır. Deniz ticaretinde gelişmişlerdir.Ticaret sayesinde zenginleşmişler ve birçok kültürle tanışmışlardır.Lidyalılardan öğrendikleri parayı kullanmışlardır.Ekonomik refah ve özgür düşüncenin varlığından dolayı bilim ve sanat gelişmiştir. Felsefede ‘‘Diojen’’, matematikte ‘‘Pisagor ve Tales’’, tıpta ‘‘Hipokrat’’ gibi bilim insanları gelişmiştir.İyonlar Çok tanrılı dine inanırlardı. Tapınak ve saray mimarisinde gelişmişlerdir.