Devletler ve Yönetim Biçimleri Ders Notları

Devletler ve Yönetim Biçimleri Ders Notları

DEVLETLER VE YÖNETİM BİÇİMLERİ

Eski Yunancada halk anlamına gelen demo, yönetim anlamına gelen krasi sözcüklerinin birleşmesi ile demokrasi sözcüğü ortaya çıkmıştır.

Demokrasi
İnsan haklarına saygıyı esas alan, bireylerin kendileri ile ilgili konularda kendi iradeleri ile karar verebildikleri yönetim şeklidir. Bireylerin ort ak yaşam alanlarında başkalarının haklarını ihlal etmeden bir arada yaşayabilmeleri gerekir. Demokrasilerde bireyler, bir arada yaşayabilmeleri için gerekli kurallar konusunda söz sahibi olup, bu kuralların uygulanmasını ve yönetilmesini sağlayacak yöneticileri kendileri seçerler.

Demokrasimilletin sahip olduğu egemenliği geçici olarak seçtiği vekiller aracılığı ile kullanması yani millî egemenlik başkalarının kişisel haklarını ihlal etmeden dilediği gibi yaşayabilmesi yani özgürlük kanun önünde bütün bireylerin eşit olması ve kimsenin ayrıcalığı olmaması yani eşitlik, herhangi bir konuda seçim yapabilmek için birden fazla seçeneğin bulunması yani çoğulculuk, bireylerin hak ve özgürlüklerinin kanunlar ile güvenceye alınması yani insan haklarına saygı yönetimde sadece seçme hakkı ile değil bireylerin çeşitli görevler ile yönetime katılması yani katılımcılık, ilkelerine dayanır.

Monarşi,
Egemenliğin tek bir kişide toplandığı yönetim biçimidir. Bu kişi; kral, imparator, şah, padişah, prens, emir gibi çeşitli isimler alabilir. Monarşilerde hükümdar yönetme yetkisini yaşamı boyunca elinde tutar, hatta kendi soyuna aktarır. Monarşiyi diğer yönetim biçimlerinden ayıran en önemli özellik budur. Osmanlı İmparatorluğu monarşi ile yönetilmiştir.

Oligarşi, 
Egemenliğin sadece belirli bir zümrede toplandığı yönetim biçimidir. Genelde yönetimdeki grup askerî, siyasi veya maddi olarak ülkenin önde gelen gruplarından biridir. Sovyetler Birliği oligarşi ile yönetilmiştir.

Teokrasi, 
Egemenliğin sadece Tanrı’ya ait olduğu, ülkenin din kurallarına göre yönetildiği yönetim biçimidir.
Din adamları tanrının temsilcisi olarak sadece yönetimde söz alır.Yönetim biçimine göre egemenlik tanrıya aittir ve yapılan her şey Tanrı adınadır.
Bu nedenle yargılama gücü de sadece Tanrı’ya aittir. Vatikan ve İran teokrasi ile yönetilmektedir.

Cumhuriyet, 
egemenliğin millete ait olduğu yönetim biçimidir. Devleti yönetme gücü, halkın belli süreler için seçtiği milletvekillerine verilir. Bu kişiler herhangi ayrıcalıklı bir grup veya zümre içerisinden değil, millet içerisinden seçilir. Cumhuriyet, demokrasi ilkeleri ile en iyi örtüşen yönetim biçimidir. Türkiye ve Fransa cumhuriyet ile yönetilen devletlere örnek olarak verilebilir.