Namık Kemal ve Mustafa Kemal

Namık Kemal’in eserleri ve fikirleri yönünden en çok tesir ettiği kişilerin başında, Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk gelir.

Mustafa Kemal’in, Namık Kemal’i tanıması ve fikirlerini benimsemesi Manastır askeri lisesinde öğrenci iken yakın arkadaşı Ömer Naci sayesinde olmuştur. Ömer Naci’nin, Mustafa Kemal’e okuması için verdiği kitaptaki şiirde Namık Kemal imzalı şu mısralar vardır:

”Vucüdün kim hamîr-i mâyesi hâk-i vatandandır.

Ne gam râh-i vatanda hâk olursa cevr-ü mihnetten.”

(Vücudun mayasının hamuru, vatan toprağındandır: onun için, vatan yolunda eziyet ve sıkıntılarla toprak olursa bunda üzülecek ne var.

 ”Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini ,

Yoğ imiş kurtaracak baht-ı kara maderini.”

(Düşman, vatanın bağrına hançerini dayadı; ama kara talihli bir ana olan bu vatani kurtaracak kimse yok imiş) diye inleyen vatan şairine, 24 Aralık 1919 da Kırşehir Gençler Derneğindeki ve daha sonra 13 Ocak 1921 de Türkiye Büyük Millet Meclisi kürsüsünden seslenen Gazi Mustafa Kemal Paşa;

”Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini

Bulunur, kurtaracak bahtı kara mâderini.”

Mısraları ile cevap vermiştir. Atatürk’e tesir eden başka bir eserde Namik Kemal’in Vatan yahut Silistre piyesi ve piyeste geçen şarki sözleridir.

 ”Yâre nişandir tenine erlerin

  Mevt ise son rütbesidir askerin….” 

Mısraları okunurken Mustafa Kemal’e söylediği sözde yatmaktadır.

 “NAMIK KEMAL BENİM DUYGULARIMIN BABASIDIR” (Bu söz Atatürk tarafından şöyle ifade edilmiştir:

” Benim bedenimin babası Ali Rıza Efendi, Duygularımın babası Namık Kemal, Fikirlerimin babası ise Ziya Gökalp’tir der.”

Sözleri, Atatürk’ün değer verdiği: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Medeniyet, Aile, Hukuk gibi kavramlar üzerinde yaptığı çalışmaların bir zamanlar Namık Kemal’in üzerinde durduğu fikirler olduğu açıkça görülmektedir.

             Mustafa Kemal’in fikir hayatı Manastır Askeri İdadisi’nde okurken şekillenmeye başlamıştır. Lise yıllarında tanıştığı insanlar, incelediği eserler fikir hayatının büyük bir bölümünü oluşturmuştur. Manastır Askeri İdadisi’nde tanıştığı insanlardan biri Namık Kemal’dir. Namık Kemal, Türk milliyetçiliğinin öncülerindendir. Şiirlerinde yurt, ulus, özgürlük gibi konuları ele almıştır, mücadeleci bir insan yaratmıştır. Türk şiirini Divan şiirininin etkisinden kurtarmaya çalışmıştır. İdadi yıllarında “Vatan şairi” olarak bilinir. Şiir yazmak dışında altı oyun yazmıştır. Oyunlarında da milliyetçiliğin öne çıktığı görülür. Örneğin bir yurtseverlik ve kahramanlık oyunu olan Vatan yahut Silistre birçok ülkede ilgi uyandırmış ve beş dile çevrilmiştir.

            Mustafa Kemal fırsat buldukça arkadaşlarıyla beraber Namık Kemal’in şiirlerini okumuştur. Şiirlerini ezbere bilir. Gençlik yıllarında şiirlerini dilinden hiç düşürmemiştir. Mustafa Kemal’in edebiyata ilgisi de sınıf arkadaşı Ömer Nacı sayesinde lisede başlamıştır. Eserleri birçok kişiyi etkilediği gibi Mustafa Kemal’i de derinden etkilemiştir, vatan ve millet sevgisinin oluşmasına büyük bir katkı sağlamıştır. Mustafa Kemal, Namık Kemal’le beraber güçlenen vatan ve millet sevgisiyle büyük işler başarmıştır. Ondan “Türk ulusunun yüzyıllardan beri beklediği ses” olarak bahsetmiştir. Namık Kemal, Atatürk’ün ilkelerinden olan milliyetçiliğin yapı taşıdır.