Sosyal Bilimlere Yardımcı Bilim Dalları Özet

Özeti 2020 / 2021 Eğitim Öğretim Yılı Anadol Yayınları ders kitabından hazırladım.

Özeti dosya olarak indirmek için konu sonundaki indirme linkine tıklayınız.

Sosyal Bilimlere Yardımcı Bilim Dalları

 Sosyal Bilimler Nedir: İnsanların geçmişlerini, yaşadıkları çevreyi, yaşam tarzlarını ve kültürlerini inceleyen bilim dallarına sosyal bilimler adı verilir. İnsanlar, hayatlarında yaşadıkları değişim ve gelişimleri anlayabilmek ve anlatabilmek için sosyal bilimlerden yararlanırlar.

 Arkeoloji: Arkeoloji bilimiyle ilgilenen bilim insanlarına arkeolog denir. Arkeoloji ise geçmişte yaşamış insan topluluklarından kalan eserlerin ortaya çıkarılıp incelenmesini ve insanlığın yararına sunulmasını sağlayan bilim dalıdır.

Örnekler: Frigler döneminden kalma Fibula, Lidyalılar döneminden kalma para, Sümerler döneminden kalma çivi yazılı tablet, Hititler döneminden kalma Güneş Kursu,

Coğrafya: Coğrafya, insanın içinde yaşadığı çevrenin doğal özelliklerini, insan ve doğal çevre arasındaki etkileşimi konu edinen bilim dalıdır. Coğrafya bilimi; dünyamızı ve ülkemizi daha iyi tanımamızı, çevre sorunlarına duyarlı bireyler olmamızı sağlar. Coğrafya biliminin yaptığı inceleme ve araştırmalar sonucunda elde edilen bilgiler toplum hayatını etkilemektedir.

Örnekler: Meteorolojik olaylar, Yer altında bulunan madenler, fırtına, sel, erozyon, deprem gibi doğal afetler,

Tarih

Tarih; insanların geçmişteki faaliyetlerini, kültür ve medeniyetlerini, birbirleriyle olan ilişkilerini, sebep- sonuç ilişkisi içerisinde, yer ve zaman göstererek, belgelere dayalı olarak inceleyen bilim dalıdır.

Tarih biliminin konusu, bütün yönleriyle insanların geçmişidir.

Tarih bilimi insanlara, günümüzdeki uygarlık düzeyine tüm toplumların katkısıyla ulaşıldığı bilincini kazandırır.

Sosyoloji

Sosyoloji toplumların örf ve adetlerini, yaşam biçimlerini, toplumsal olayların oluşumunu ve gelişimini inceleyen bilim dalıdır. Toplum bilimi olarak da adlandırılır. Sosyoloji bilimiyle ilgilenen bilim insanlarına ise sosyolog adı verilir. Sosyoloji, toplumların değişim ve gelişim sürecini araştırarak günümüzde yaşayan insan topluluklarının davranışlarını analiz etmeye çalışır. Diğer insanların yaşam biçimleri hakkında bilgi edinmemizi ve kültürel farklılıkların bilincinde olmamızı da sağlar.

Felsefe

Felsefe evreni, dünyayı ve yaşamı anlamaya çalışan; varlığın ve bilginin kaynağını bilimsel olarak araştıran bilim dalıdır. Felsefe biliminde görüş belirten kişilere ise filozof adı verilir. Filozoflar, yaşamın amacını, sırlarını ve varoluş sebebini açıklamaya çalışırlar. Sokrates (Sokrat), Platon, Konfüçyüs (Konfüçyüz), Aristoteles (Aristo), Farabi, İbn-i Sina, Rene Descartes (Rön Dekart) dünya çapında bilinen filozoflardandır.

Felsefe bilimi, insanların olayları eleştirel ve sorgulayıcı bir bakış açısıyla değerlendirmesine katkı sağlar. Felsefe bilimi düşünceye saygıyı ön planda tutmaktadır. Düşüncelerine katılmasak bile her insanın düşüncesine saygılı olmamız gerektiğini öğretir

Psikoloji

Psikoloji insan davranışlarını ve insanın zihinsel süreçlerini bilimsel yöntemler kullanarak inceleyen bilim dalıdır. Psikoloji bilimi, yaptığı araştırma ve çalışmalarla toplum hayatına katkı sağlamaktadır.

Psikoloji bilimi sayesinde insanların ergenlik dönemlerindeki sorunlarının neler olduğu tespit edilmeye çalışılır.

Psikoloji, bireylerin anne karnında oluşumundan ölümüne kadar geçen süreçteki gelişimini araştırıp inceler.

Psikoloji bilimi; bireylerde motivasyon, algılama, öğrenme, iletişim ve problem çözme gibi davranışların neden olduğu fizyolojik süreçlerin değerlendirmesini yapar.

Antropoloji

Antropoloji, geçmiş ve günümüz topluluklarındaki insanların çeşitli yönlerini inceleyen bilim dalıdır.

Arkeolojik kazılar sonucunda ortaya çıkarılan iskelet, kafatası gibi kalıntılar sayesinde insanın fiziki yapısını araştıran antropoloji, insanlık tarihinin eski dönemlerinin aydınlatılmasına da yardımcı olur. Antropoloji, insan bilimi olarak da bilinir. Toplumların kültürel ve biyolojik özellikleri hakkında bilgi toplar. Belli bir toplumda yaşayan insanların beden yapısı özelliklerini ortaya çıkarır. İnsan topluluklarının biyolojik yapısının zaman içinde geçirdiği değişimi inceler. Bu toplulukların kültürleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyar. Antropoloji bilimiyle uğraşan bilim insanlarına antropolog adı verilir.

Türkiye’de Bilim ve Teknolojinin Gelişimine Yönelik Çalışmalar

Türkiye Bilimler Akademisi

Bilimsel konularda incelemeler ve danışmanlık yapmak, bilimin ülke kamuoyunca takdir edilmesini sağlayarak bilimsel çalışmaları özendirmek amacıyla 1993 yılında kurulmuştur.

 Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bu alanda çalışmalar yapan önemli bir kurumdur. TÜBİTAK, ülkemizde bilim ve teknolojiyi desteklemek ve teşvik etmek amacıyla 1963 yılında kurulmuştur.

Türkiye’nin bilim ve teknoloji konusundaki politikalarını belirlemek ve bunları uygulamaya geçirmek, gelecek dönemlerin bilim insanlarını keşfetmek ve onları bilim konusunda teşvik etmek, bilim alanındaki dergi ve kitapların yayımını yapmak kurumun amaçlarından bazılarıdır.

Ülkemizde bilimsel ve teknolojik çalışmalar kapsamında “4006-TÜBİTAK Bilim Fuarları

Destekleme Programı” uygulanmaktadır

Türk bilim insanlarımızın yaptığı çalışmalardan örnekler

  Mazhar Osman: (1884-1951), Türkiye’de ilk modern ruh sağlığı hastanesini kuran Türk hekimidir. Türkiye’de akıl ve sinir hastalıklarının çağdaş yöntemlerle tedavisinde öncülük etmiştir.

 

 

 

 

  Hulusi Behçet (1889-1948), dermatoloji (deri hastalıkları) alanında çalışmalar yapmıştır. Uzun yıllar boyunca şark çıbanı, arpa uyuzu ve mantar hastalıkları gibi dermatoloji konularını incelemiştir. Kendi adıyla anılan “Behçet Hastalığı”nı tanımlaması onun dünya çapında tanınmasını sağlamıştır.

 

 

 

  Cahit Arf: (1910-1997), matematik alanında bilimsel çalışmalar yapmış ünlü Türk bilginidir. Bu çalışmalar sonucunda matematikte “Hasse-Arf Kuramı”nı geliştirmiştir. “Arf Değişmezi”, “Arf

Halkaları” ve “Arf Kapanışları” gibi kendi adıyla bilinen matematiksel terimleri bilim dünyasına kazandırmıştır.

 

 

  Oktay Sinanoğlu (1935-2015), ünlü kimya mühendisi ve moleküler biyologtur (Görsel 4.22). Bu alanlarda yaptığı çalışmalarla bilime önemli katkılar sağlamıştır. Dünyada yeni kurulmaya başlanan moleküler biyoloji dalının ilk profesörlerinden biri olmuştur. Bunların yanı sıra kendisini Türkçe öğretimine adamış ve Türk dilinin benliğini kaybetmemesi için çok sayıda çalışma yapmıştır. Birçok röportajında, konferansında ve makalesinde “Türkçe giderse Türkiye gider. Yabancı dille eğitim ile Türkiye gider.” düşüncesini savunmuştur.

 

Belge olarak indirmek için