Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi

[&]

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi

Aşağıda, Çocuk Haklarına dair Sözleşme’den kitle iletişim araçları ve çocuklarla görüşme gibi konularla özellikle ilgili bazı alıntılar yer almaktadır. Sözleşme’nin tam metni, UNICEF’ten, Save the Children’dan ve diğer kuruluşlardan edinilebilir.

Resmi Metin

Madde 2

1. Taraf Devletler, bu Sözleşmede yazılı olan hakları kendi yetkileri altında bulunan her çocuğa, kendilerinin, ana babalarının veya yasal vasilerinin sahip oldukları, ırk, renk, cinsiyet, dil, siyasal ya da başka düşünceler, ulusal, etnik ve sosyal köken, mülkiyet, sakatlık, doğuş ve diğer statüler nedeniyle hiçbir ayrım gözetmeksizin tanır ve taahhüt ederler.

Gayriresmi Özet
Ayırım Gözetmeme

Bütün hakların, istinasız bütün çocuklar için geçerli olduğuna ve Devlet’in çocukları her tür ayırımcılıktan koruma yükümlülüğüne ilişkin ilke, Devlet, herhangi bir hakkı ihlal etmemeli, tersine bütün hakları daha da geliştirecek olumlu adımlar atmalıdır.

2. Taraf Devletler, çocuğun ana-babasının, yasal vasilerinin veya ailesinin öteki üyelerinin durumları, faaliyetleri, açıklanan düşünceleri veya inançları nedeniyle her türlü ayırıma veya cezaya tabi tutulmasına karşı etkili biçimde korunması için gerekli tüm uygun önlemi alırlar.

Madde 3

1. Kamusal ya da özel sosyal yardım kuruluşları, mahkemeler, idari makamlar veya yasama organları tarafından yapılan ve çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde, çocuğun yararı temel düşüncedir.

Çocuğun Yüksek Yararı

Çocukla ilgili bütün eylemler, çocuğun yüksek yararını tam olarak gözetmelidir. Ana babaların ya da çocuklardan sorumlu olan başka kişilerin bu sorumluluklarını yerine getiremedikleri durumlarda, devlet, çocuklara yeterli bakım ve özeni göstermelidir.

Madde 12

1. Taraf Devletler, görüşlerini oluşturma yeteneğine sahip çocuğun kendini ilgilendiren her konuda görüşlerini serbestçe ifade etme hakkını bu görüşlere çocuğun yaşı ve olgunluk derecesine uygun olarak, gereken özen gösterilmek suretiyle tanırlar.

Çocuğun Kendi Görüşü

Çocuğun görüşünü ifade etme hakkı ve çocuğu etkileyecek herhangi bir konuda çocuğun kendi görüşünün de dikkate alınması kuralı.

Madde 13

1. Çocuk, düşüncesini özgürce açıklama hakkına sahiptir; bu hak, ülke sınırları ile bağlı olmaksızın; yazılı, sözlü, basılı, sanatsal biçimde veya çocuğun seçeneği başka bir araçla her türlü haber ve düşüncelerin araştırılması, elde edilmesi ve verilmesi özgürlüğünü içerir.

2. Bu hakkın kullanılması yalnızca:

a) Başkasının haklarına ve itibarına saygı,
b) Milli güvenliğin, kamu düzeninin, kamu sağlığı ve ahlakın korunması nedenleriyle ve kanun tarafından öngörülmek ve gerekli olmak kaydıyla yapılan sınırlamalara konu olabilir.

İfade Özgürlüğü

Çocuğun, bilgi edinme ve bilgileri başkasına iletme; başkalarının haklarını ihlal etmediği sürece görüşlerini ifade etme hakkı.

Madde 14

1. Taraf Devletler, çocuğun düşünce, vicdan ve din özgürlükleri hakkına saygı gösterirler.

2. Taraf Devletler, ana-babanın ve gerekiyorsa yasa vasilerin; çocuğun yeteneklerinin gelişmesiyle bağdaşır biçimde haklarının kullanılmasında çocuğa yol gösterme konusundaki hak ve ödevlerine, saygı gösterirler.

3. Bir kimsenin dinini ve inançlarını açıklama özgürlüğü kanunla öngörülmek ve gerekli olmak kaydıyla yalnızca kamu güvenliği, düzeni, sağlık ya da ahlaki ya da başkalarının temel hakları ve özgürlüklerini korumak gibi amaçlarla sınırlandırılabilir.

Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü

Ana babanın gerekli yol göstericiliğinde ve ulusal yasalara tabi olmak üzere, çocuğun düşünce, vicdan ve din özgürlüğü.

Madde 16

1. Hiçbir çocuğun özel yaşantısına, aile, konut ve iletişimine keyfi ya da haksız bir biçimde müdahale yapılamayacağı gibi, onur ve itibarına da haksız olarak saldırılamaz.

2. Çocuğun bu tür müdahale ve saldırılara karşı yasa tarafından korunmaya hakkı vardır.

Özel Yaşamın Korunması

Özel yaşama, aileye, eve ve başkalarıyla iletişime yönelik müdahalelerden; asılsız suçlama ve iftiralardan korunma hakkı.

Madde 17

Taraf Devletler, kitle iletişim araçlarının önemini kabul ederek çocuğun; özellikle toplumsal, ruhsal ve ahlaki esenliği ile bedensel ve zihinsel sağlığını geliştirmeye yönelik çeşitli ulusal ve uluslararası kaynaklardan bilgi ve belge edinilmesini sağlarlar. Bu amaçla Taraf Devletler:

a) Kitle iletişim araçlarını çocuk bakımından toplumsal ve kültürel yararı olan ve 29uncu maddenin ruhuna uygun bilgi ve belgeyi yaymak için teşvik ederler;
b) Çeşitli kültürel, ulusal ve uluslararası kaynaklardan gelen bu türde bilgi ve belgelerin üretimi, değişimi ve yayımı amacıyla uluslararası işbirliğini teşvik ederler;
c) Çocuk kitaplarının üretimini ve yayılmasını teşvik ederler;
d) Kitle iletişim araçlarını azınlık grubu veya bir yerli ahaliye mensup çocukların dil gereksinimlerine özel önem göstermeleri konusunda teşvik ederler;
e) 13 ve 18inci maddelerde yer alan kurallar göz önünde tutularak çocuğun esenliğine zarar verebilecek bilgi ve belgelere karşı korunması için uygun yönlendirici ilkeler geliştirilmesini teşvik ederler.

Bilgiye Erişim

Ahlaki standartlara, bilgi gereksinimine ve halklar arasındaki karşılıklı anlayışın geliştirilmesine uygun, çocuğun kültürel kökenine saygılı bilgilerin çocuklar arasında yaygınlaştırılmasında medyanın rolü. Devlet, bunu teşvik edecek önlemleri almak ve çocukları zararlı materyallerden korumak durumundadır.

Eğitimin Hedefleri

Eğitim, çocuğun kişiliğini ve yeteneklerini geliştirmeye, onu bir yetişkin olarak aktif yaşama hazırlamaya, temel insan haklarına saygıyı kökleştirmeye ve çocuğun gerek kendisinin gerekse başkalarının kültürel ve ulusal değerlerine saygı duymasını sağlamaya yönelmelidir.