1.ünite=8.sınıf konu özeti

[safiş]

ÜNİTE 1: BİR KAHRAMAN DOĞUYOR
KONU 1: BATIYA ERKEN AÇILAN KENT SELANİK
*Selanik , dönemin önemli liman ve ticaret şehirleri(Manastır,Üsküp,Belgrat,İstanbul vb.) ile bağlantısı olan- Rumeli’de yer alan - Rum ,Sırp Bulgar, Errmeni ,Yahudi gibi milletlerin bir arada yaşadığı bir şehirdi.(Farklı kültür, inanç,düşünceler)
*19.yyla kadar devam eden huzur ve istikrar ortamı Fransız İhtilali’nin ortaya çıkardığı milliyetçilik akımının etkisiyle çatışma ortamına sürüklenmiştir.
*Bu çatışma ortamından ve devleti parçalanmaktan kurtarmak amacıyla Osmanlı aydınları bazı çareler aramış bunun sonucunda yeni düşünce akımları ortaya çıkmıştır.Bunlar;
1-Osmanlıcılık:Bu fikir akımına göre Osmanlı Devleti içindeki tüm milletler bir ‘’Osmanlılık’’ duygusu ile Osmanlı milleti haline getirilmelidir.Böylece devlet içindeki değişik milletlerin ayaklanmaları önlenmiş olacaktır.
2-İslamcılık:Bu akıma göre ,devletin parçalanmasını engellemek için müslüman milletler Osmanlı halifesinin liderliğinde tek bir çatı altında birleşmelidir.
3-Türkçülük:Osmanlı Devleti içinde yaşayanTürkleri milli bir duygu ile bilinçlendirmeyi
amaçlamıştır. Balkan Savaşlarından sonra Osmanlıcılık akımının zayıflaması ile Osmanlı yönetimine hakim olan düşünce akımıdır.
**Turancılık ünya da ki Tüm Türkler
4-Batıcılık:Osmanlı Devleti’nin kurtuluşunun tek yolunun batıya ayak uydurmaktan geçtiğini savunan fikir akımıdır.
**Bu fikir akımlarının hiçbiri Osmanlı Devleti’nin parçalanmasını engelleyememiştir.
MUSTAFA’ DA ÇOCUKTU
*M.Kemal 1881 yılında Selanik’in Koca Kasım Mahallesi Islahane Caddesi’ndeki evinde dünyaya geldi.
*Annesi Zübeyde Hanım Konyadan Rumeli’ye göç eden bir ailenin kızıdır.Babası Ali Rıza Efendi Aydın’nın Söke tarafından gelmiş ,mesleği gümrük memurluğu olan iyi eğitimli biri idi.
*Zübeyde Hanım ve Ali Rıza Efendi’nin evliliklerinden altı çocuk dünyaya gelmiş Mustafa ve Makbule dışındaFatma ,Ahmet,Ömer,ve Naciye küçük yaşlarda ölmüşlerdir




KONU 2: M.KEMAL OKULDA
*Mahalle Mektebi:Mustafa, önce annesinin isteğiyle mahalle mektebine gitti.
*Şemsi Efendi İlkokulu:Mahalle mektebinde modern eğitim uygulanma­dığından Şemsi Efendi İlkokuluna başladı. Şemsi Efendi İlkokuluna devam ederken baba­sını kaybetti. Bunun üzerine kısa bir süre öğrenimine ara vermek zorunda kaldı.
Babasının ölümüyle aile zor durumda kaldı. Zübeyde Hanım, oğlu Mustafa ve kızı Makbule ile birlikte Selanik yakınlarında çiftlik işleten kardeşinin yanına gitti.
*Selanik Mülkiye Rüştiyesi:Mustafa'nın öğrenim görmemesi annesini çok üzüyordu. Bu nedenle Zübeyde Hanım oğlunu öğreni­mine devam etmesi için tekrar Selanik'e gönderdi.Mustafa, Selanik'te Mülkiye Rüştiyesine (sivil ortaokul) yazıldı (1892).
*Selanik Askeri Rüştiyesi:Mustafa Kemal'in arzusu asker olmaktı. Askerî okul sınavına girdi ve başarılı oldu. Selanik Askerî Rüştiyesine (Selanik Askerî Ortaokulu) kaydoldu.
Mustafa bu okulda, zekâsı ve üstün yetenek­leriyle öğretmenlerinin sevgisini kazandı.
Doğduğunda kendisine "Mustafa" adı verilmişti. "Kemal" adını ise bu okuldaki matematik öğretmenin­den almıştır.
*Manastır Askerî İdadisi:Mustafa Kemal, Selanik Askerî Rüştiyesini bi­tirince Manastır Askerî İdadisine yazıldı (1895).
Manastır kenti ve girdiği bu okul Mustafa Ke­mal'in ülke sorunları, vatan ve millet sevgisi, milliyetçi­lik, bağımsızlık, özgürlük gibi düşüncelerinin gelişme­sinde önemli rol oynamıştır
*Harp Okulu:Mustafa Kemal, Ma­nastır Askerî İdadisini bitirdik ten sonra İstanbul'a gelerek Harp Okulunun piyade sınıfına girdi (1899).Teğmen olarak mezun oldu.
*Harp Akademisi:Harp Okulundan sonra öğre­nimine İstanbul Harp Akade­misi, kurmay sınıfında devam etti.
(1902). Derslerinin yanı sıra, ülkenin içinde bulunduğu siyası durum ve sorunları ile yakından ilgilendi.
Mustafa Kemal, Harp Akademisini kurmay yüzbaşı olarak bitirdi (11 Ocak 1905). Böylece orduda görev almaya hazır bir kurmay subay oldu






KONU 3: CEPHEDEN CEPHEYE MUSTAFA KEMAL
(Kurtuluş Savaşı’na-1919- kadar M.Kemal’in askeri başarıları hakkında)
*Şam’a atanması(1905):İlk görev yeri olarak Şam’a 5. Ordu emrindeki 30. Süvari Alayına atandı.. Burada subaylara askeri bilgiler verecek ve bölgedeki asayişi sağlayacaktı.
Suriye'de bulunduğu sırada yakın arkadaş­larıyla Vatan ve Hürriyet Derneğini kurdu (Ekim 1906).
1907'de kolağası olarak Şam 5. Ordu Komu­tanlığında, oradan da aynı yıl içerisinde Manastır 3. Ordu Komutanlığında görevlendirildi.
*31 Mart Olayı (1909):İstanbul'da meşrutiyet karşıtlarının çıkardığı 31 Mart Ayaklanmasını bastırmak ve düzeni sağlamak amacıyla hazırlanan Hareket Ordusu’nda kurmay yüzbaşı olarak Mahmut Şevket Paşa ile birlikte görev yaptı.
*Trablusgarp Savaşı (1911):İtalya'nın Trablusgarp'a saldırması üzerine kaçak yollarla Mısır üzerinden Trablusgarp'a gitti. Mustafa Kemal, Enver Paşa Derne ve Tobruk'ta İtalyanlara karşı başarılı savunma savaşları yaptı. Bu başarılarından dolayı Mustafa Kemal binba­şılığa terfi ettirildi.
Balkan Savaşlarının başlamasıyla Trablusgarp'tan ayrılmak zorunda kaldı.1912 yılında İtalyanlarla Uşi Antlaşması yapıldı.Bu analaşmaya göre:
**K.Afrikadaki son toprak parçası Trablusgarp ve Bingazi İtalyanlara verildi.
-Oniki adageçici olarak İtalyanlara bırakıldı.
I. BALKAN SAVAŞI(1911-12)
Nedenleri:- Fransız ihtilâlinin etkisi ile milliyetçilik hareketlerinin yaygınlaşması - Rusya'nın Akdeniz'e inmek için Balkan halklarını kışkırtması(Panslavizm)
- Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp savaşında yenilmesi ve iyice zayıflaması
*** Balkan Devletlerinin Karadağ, Sırbistan,Yunanistan, Bulgaristan 1912 Ekim ayında, Osmanlı Devleti'ne saldırmasıyla savaş başlamıştır. Savaşı Osmanlı Devleti kaybetmiştir.
Bu kargaşadan yararlanan Arnavutluk bağımsızlığını ilân etmiştir.
Londra Konferansı (1913)
Balkan Devletleri İle Osmanlı Devleti arasında imzalanmıştır.
- İmroz ve Bozcaada dışındaki adalar Yunanistan'a verildi.
- Midye-Enez hattı Bulgaristan ile sınır kabul edildi.
- Midye-Enez çizgisinin batısındaki topraklar kaybedildi.
II. BALKAN SAVAŞI(1912-13)
Nedeni: - Londra Antlaşmasında Bulgaristan'ın fazla toprak kazanması -Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ'ın Romanya'yı da yanlarına alarak Bulgaristan'a savaş açmaları
Sonucu:
Bulgaristan savaşı kaybedince Osmanlı Devleti'de bu durumdan yararlanarak Edirne ve Kırklareli'yi tekrar geri almıştır. Savaş sonucunda Bulgaristan'la "İstanbul Antlaşması" imzalanmıştır. Buna göre Edirne, Kırklareli, Dimetoka, Osmanlı'ya Kavala ise Bulgaristan'a verildi.
Yunanistan ile de "Atina Antlaşması" imzalanmış, Selanik, Yanya ve Girit adası Yunanistan'a verilmiştir.
NOT: Bab-ı Ali Baskını ile İttihat Terakki Cemiyeti Yönetimi ele geçirerek padişahı etkisiz hale getirdi. 1918’e kadar yönetimde İttihat ve Terakkinin sözü geçti.
*Sofya Askeri Ataşeliğine Atanması:Mustafa Kemal 1913 yılındaSofya Askeri Ataşeliği’ne atandı . Mart 1914'te yarbaylığa yükseldi.
*Çanakkale Savaşı (1915):Mustafa Kemal'in askeri yönden tanınmasını sağlayan, I. Dünya Savaşı'nda Çanakkale Cephesin­deki savaşlar olmuştur.
Mustafa Kemal Çanakkale Cephesi'nde üstün bir askerlik yeteneği sergileyerek önemli savunmalar yaptı.Mustafa Kemal ve emrindeki tümen, Anafartalar ve Arıburnu'nda düşmanı ağır bir yenilgiye uğ­rattı.
*Kafkasya Cephesi(1916):M.Kemal Çanakkale’deki başarılarının ardından Ruslara karşı mücadele verilen Kafkasya cephesinde 16.Kolordu komutanı olarak görevini sürdürdü.Burada Ruslar karşısında dağınık halde olan birlikleri bir araya getirerek Rusların elinden Muş ve Bitlisi geri almayı başardı.
*Suriye Cephesi(1917):7. ordu komutanlığına atandı.Alman komutan ile düştüğü anlaşmazlık sebebiyle istifa etmiş İstanbul’a dönmüştür.1918 yılında 7.ordunun da bağlı olduğu Yıldırım Orduları Grubuna komutan olarak atanmış,burada Arap ve İngiliz kuvvetlerini durdurmayı başarmıştır.














KONU 4: DÖRT ŞEHİR VE MUSTAFA KEMAL
(M.Kemal’in Fikir Hayatının oluşumunda etkili olan Selanik,Manastır,Sofya ve İstanbul hakkında)
SELANİK
* M.Kemal Selanik siyasi, ekonomik ve kültürel açıdan çevre ül­kelerden çok fazla etkilenen bir bölge idi.
*Bü­yük devletlerin yayılma ve nüfuz alanlarının en çok etkilediği Selanik şehri aynı zamanda Balkan milletlerinin Osmanlı'ya karşı ayak­lanmalarına da merkezlik yapmıştır.
*M.Kemal 1907 askeri görevle geldiği Selanik’te burada faaliyet halinde bulunana İttihat ve Terakki Cemiyetine katıldı. İttihat ve Terakki Cemiyetinin çalışmaları sonucunda II.Meşrutiyet ilan edildi.(1908)
*Bir müddet sonra M.Kemal ordunun siyasetten ayrılması gerektiğini düşündüğünden ve İttihat ve Terakki ile olan fikir uyuşmazlıkları sebebiyle cemiyetten ayrıldı.
MANASTIR
* Mustafa Kemal Askeri idadide öğrenim görmek üzere geldiği Manastır’da vatan ve hürriyet şairi Namık Kemal,Türkçülüğü savunan Mehmet Emin Yurdakul ile tanıştı.
*M.Kemal’in tarih bilincinin gelişmesinde öğretmeni Mehmet Tevfik Bey’in rolü büyüktür.
*Burada bazı Fransız düşünürlerinin eserleriyle tanıştı.
* 1897 Türk-Yunan Savaşı-savaşta başarılı olunmasına rağmen barış masasında istenilenin alınamaması-M.Kemal’i derinden etkiledi.
İSTANBUL
*M.Kemal’in başkente ilk gelişi eğitim amaçlıdır Harp Okulu ve Harp Akademisi.
* M.Kemal, İstanbul devletin başkenti olduğu için devletin içinde meydana gelen her türlü gelişmeyi,ayrıca Avrupadaki gelişmeleri de yakından takip edebilmiştir.
SOFYA
*Mustafa Kemal, 27 Ekim 1913'te Sofya As­keri Ateşeliği'ne atanmıştır. Balkan­ların ekonomik, politik ve sosyal ortamında bütün azınlıkları, dış güçleri, bunların emellerini ve çeşitli dinleri tanımış; bu büyük karışıklık ortamında kendini yetiştirmişti.







KONU 5: MUSTAFA KEMAL LİDERLİK YOLUNDA
ATATÜRK’ÜN ÇEŞİTLİ ÖZELLİKLERİ VE YÖNLERİ:
Vatanseverliği:Ulusu için her şeyi yapmasıdır. “Ben icap ettiği zaman en büyük hediyem olmak üzere canımı vereceğim.” Sözü buna örnektir.
İdealistliği:Hedeflerine ulaşmak için yılmadan çalışmaktır-vazgeçmemektir.“Hizmet edenler namus vazifelerini ifa etmiş olmaktan başka bir şey yapmamışlardır.” diyerek belirtmiştir.
İleri Görüşlülüğü:Geleceği doğru tahmin etmektir. İstanbul’da İtilaf donanmalarını görünce : “ Geldikleri gibi giderler.” buna örnektir.
Çok Cepheliliği (Yönlülüğü):eğişik alanlarda bilgili ve etkili olmasıdır. M. Kemal iyi bir asker,yönetici ve hukuk adamıdır.
Mantıklılığı:Yaptığı işlerde mantık kurallarına uymasıdır. Büyük ve gereksiz hayallere kapılmamaktır.
Gurura ve Ümitsizliğe Yer Vermemesi:Yaptıkları işlerle gururlanmaz. Kurtuluş Savaşını kazandığında “Savaşı Türk Milleti kazanmıştır.” Demiştir
Hakikati Arama Gücü:Gerçekleri araştırmasıdır.
Yaratıcı Zihniyeti:Yeni fikirler ortaya koyabilmesidir.
Devrimcidir:Yeni oluşumlar sağlayabilmesi.
Akıl Ve Bilime Önem Vermesi:Atatürk akıl ve bilime her zaman öncelik vermiştir. “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir.” demiştir.
Sabırlı ve Kararlıdır-Açık sözlüdür-- Sanatseverdir: Disiplinlidir--Barışçı Olması.
UMARIM İŞE YARAR