Millî (Yararlı) Cemiyetler Amaçları ve Faaliyetleri Özet
| CEMİYETİN ADI | KURULUŞ TARİHİ | KURULUŞ AMACI VE FAALİYETLERİ |
| Millî Kongre Cemiyeti | 29 Kasım 1918 | Millî Mücadele’nin haklılığını basın yoluyla dünya kamuoyuna duyurmayı amaçlayan cemiyet, silahlı direnişi yöntem olarak benimsememiştir. |
| İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti | 1 Aralık 1918 | İzmir’in işgalini önlemek, İzmir ve Batı Anadolu’nun Yunanlara verilmesine engel olmak amacıyla kurulmuştur. |
| Trakya Paşaeli Cemiyeti | 2 Aralık 1918 | Trakya bölgesinin Yunanlara verilmesini önle-meye çalışmıştır. Edirne ve Lüleburgaz kongrelerinin toplanmasında etkili olmuştur. |
| Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti | 4 Aralık 1918 | Doğu Anadolu’nun Ermenilere verilmesine engel olmak amacıyla kurulmuştur. Cemiyet, Erzurum Kongresi’nin toplanmasında etkili olmuş-tur. Bölgeden Türk göçünü önlemeye çalışmıştır. |
| Kilikyalılar Cemiyeti | 21 Aralık 1918 | Çukurova Bölgesi’ndeki Fransız işgalini önlemek amacıyla kurulmuştur. |
| Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti | 12 Şubat 1919 | Trabzon ve çevresinde Pontus Devleti kurmayı amaçlayan Rumlara karşı, bölgeyi savunmak amacıyla kurulmuştur. |
| Reddi İlhak Cemiyeti | 14 Mayıs 1919 | İzmir’in Yunanlara verilmesini ve buranın ilhakını önlemek amacıyla kurulmuştur. |
| Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti | 5 Kasım 1919 | Sivas’ta kurulmuştur. Ülke geneline yayılmış-tır. Amacı vatansever Türk kadınlarını harekete geçirerek Millî Mücadele’ye destek sağlamaktır. |
Millî cemiyetlerin özellikleri şunlardır:
- Bulundukları yöreleri savunmak amacıyla kurulmuşlardır.
- Bağımsızlık ve Türk vatanseverliği duygusunun bir sonucu olarak ortaya çıkmış bölgesel nitelikli cemiyetlerdir.
- Genellikle basın yayın yoluyla mücadele etmişlerdir.
- Azınlık cemiyetlerinin zararlı faaliyetlerine ve işgalci güçlere karşı mücadele etmişlerdir.
- Bir merkezden yönetilmemeleri etkili çalışma yapmalarını engellemiştir.
• Sivas Kongresi’nde “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adı altında birleştirilmişlerdir.