1. Dünya Savaşının Sonuçları Ders Notu (word) olarak indirmek için buraya tıklayın.
1.DÜNYA SAVAŞININ SONUÇLARI VE WİLSON İLKELERİ
1. DÜNYA SAVAŞININ SONA ERMESİ
- 1917 yılında Rusya’nın savaştan çekilmesi üzerine İttifak Devletleri İtilaf Devletlerine karşı üstünlük kurmuşlardı.
- Ancak bu durum uzun sürmedi. Almanya’nın Amerikan ticaret gemilerini batırması üzerine Amerika Birleşik Devletleri İtilaf Devletlerinin yanında savaşa girdi.
- Almanya güçlü ve dinamik Amerikan ordusu karşısında tutunamadı. Almanya’nın yenileceğini anlayan İttifak Devletleri, ateşkes anlaşmaları imzalayarak savaştan çekildiler.
- İlk olarak Bulgaristan savaştan çekildi.
- Müttefiklerinin yenilgiyi kabul etmesi üzerine Osmanlı Devleti de, Mondros Ateşkes Antlaşması’nı (30 Ekim 1918) imzalayarak savaştan çekildi.
- Ardından Avusturya ve son olarak da Almanya da savaştan çekildiler.
1. DÜNYA SVAŞINDA KAYBEDEN DEVLETLERLE HANGİ ANTLAŞMALAR YAPILDI
Versay Antlaşması (1919): İtilaf Devletleri ile Almanya arasında imzalanmış, Almanya’ya askeri ve ekonomik kısıtlamalar getirilmiş, Almanya, Avrupa’daki topraklarının bir kısmıyla bütün sömürgelerini kaybetmiş, Alsace-Loren bölgesi Fransa’ya bırakılmıştır. Bu durum Almanya’da rejim değişmesine, silahlanmanın başlamasına ve II. Dünya savaşına zemin hazırlamıştır.
Saint Germain Antlaşması (1919): İtilâf Devletleri ile Avusturya arasında imzalandı. Bu antlaşma ile Avusturya-Macaristan imparatorluğu parçalanmış Avusturya bir cumhuriyet haline getirilmiştir.
Triyanon Antlaşması (1920): İtilaf Devletleri ile Macaristan arasında imzalanmıştır.
Nöyyi Antlaşması (1919): Bulgaristan‘ın Ege Denizi ile olan bağlantısı kesildi. Balkan Savaşları sırasında elde ettiği toprakları kaybetti.
Sevr Antlaşması (10 Ağustos 1920): İtilaf devletleri Osmanlı Devleti arasında imzalanmıştır.
1. DÜNYA SAVAŞININ SONUÇLARI
- Dünya Savaşı’ndan en kârlı çıkan devlet İngiltere olmuştur.
- İmparatorluklar (Osmanlı Devleti, Avusturya-Macaristan, Rus Çarlığı) yıkılmıştır. Milli devletler ortaya çıkmıştır.
- Çekoslovakya, Avusturya, Macaristan, Polonya ve Yugoslavya gibi yeni devletler kurulmuştur.
- Orta Doğu ve Avrupa’nın siyasi haritası yeniden çizilmiştir.
- Dünya barışını korumak amacıyla Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam) kurulmuştur.
- Sömürgecilik “manda ve himaye” adı altında devam etmiştir
- Yenilen devletlerde rejim değişiklikleri meydana gelmiştir. Komünizm (Rusya), Nazizm (Almanya) ve Faşizm (İtalya) gibi totaliter (baskıcı) rejimler doğmuştur.
- Özellikle Almanya ve İtalya’nı
WİLSON İLKELERİ:
ABD Başkanı Wilson’un, I. Dünya Savaşı devam ederken, savaş sonunda kalıcı barışı sağlamak, sömürgeciliği sona erdirmek ve ABD’yi dünya siyasetinde ön plana çıkarmak amacıyla yayımladığı ilkelerdir.
1-Her millet kendi geleceğini kendisi belirleyecektir. (Bu madde özellikle sömürgeciliğe ve imparatorluklara karşıdır. )
2-Yenen devletler, yenilen devletlerden toprak ve savaş tazminatı almayacaklardır. (Bu madde sömürgeciliğin “manda ve himaye” şekline dönüşmesine neden olmuştur.)
3-Devletlerarasında gizli antlaşmalar yapılmayacak ve silahlanmaya son verilecektir. (Kalıcı barış amaçlanmış ve gizli antlaşmalara tepki gösterilmiştir.)
4-Devletlerarası anlaşmazlıklara çözüm bulmak için Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) adıyla bir örgüt kurulacaktır. (Devletlerarası sorunları barışçı yollarla çözmek ve barışı korumak amaçlanmıştır.)
5-Osmanlı Devleti’ne Türklerin çoğunlukta olduğu bölgelerde egemenlik hakkı tanınacaktır.
6- Osmanlı Devleti’nin egemenliği altında yaşayan diğer uluslara da (azınlıklara) kendi geleceklerini belirleme hakkı verilecektir. (Bu madde ile Osmanlı İmparatorluğu bağımsız devletlere bölünmek istenmiştir. Ermeniler, Rumlar ve Araplar devlet kurmak için hazırlıklara başlamışlardır.)
7-Boğazlar, bütün dünya ticaret gemilerine açık olacak ve bu durum tüm devletlerin garantisi altında olacaktır.