Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı ve Havza Genelgesi Ders Notları (word) olarak hindirmek için BURAYA TIKLAYIN
MUSTAFA KEMAL’İN SAMSUNA ÇIKIŞI VE HAVZA GENELGESİ
MUSTAFA KEMAL’İN SAMSUNA ÇIKIŞI
Karadeniz bölgesinde Rum çetelerinin taşkınlıklarından dolayı asayiş bozulmuştu. İtilaf Devletleri Osmanlı Hükümetine baskı yaparak bu bölgedeki karışıklığın giderilmesini istediler. Osmanlı Hükümeti, İtilaf Devletlerinin Mondros Ateşkes Antlaşmasını bahane ederek bölgeyi işgal etmesini önlemek amacıyla Mustafa Kemal’i asayiş ve güvenliği sağlaması için 9. Ordu Müfettişi olarak görevlendirdi.
“9. Ordu Müfettişi” sıfatıyla Anadolu’ya gönderilen Mustafa Kemal’in görevi;
- Karadeniz bölgesinde Türk halkının Rum çetelerine karşı başlattığı direniş hareketlerini önlemek,
- Halkın elindeki silah ve cephaneleri toplamak,
- İşgallere karşı kurulan Milli Cemiyetlerin faaliyetlerini durdurmak,
- Mondros’a uymayarak dağıtılmamış olan, Erzurum’daki 15. Kolordu’yu dağıtıp, silahlarını İtilaf Devletleri’ne teslim etmekti.
- Mustafa Kemal, bunun için geniş yetkilerle donatılmış, doğudaki tüm illerde askeri ve sivil makamlara emir verme yetkisi almıştır.
- 16 Mayıs 1919’da İstanbul’dan yola çıkan Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmıştır.
- Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkmasıyla milli mücadele fiilen başlamıştır.
Açıklama:
- Samsun’a çıkışından itibaren, Mondros’a uyulmamasını isteyen Mustafa Kemal’in asıl amacı;
- Milli bilinci uyandırmak ve yaygınlaştırmak
- Milli birliği gerçekleştirerek, bağımsızlık savaşını başlatmak,
- Milli egemenliğe dayanan, kayıtsız, şartsız, bağımsız yeni bir Türk Devleti kurmaktır
Mustafa Kemal, Samsun ve çevresindeki incelemelerden sonra İstanbul Hükümeti’ne bir rapor (Samsun Raporu) göndermiştir.
Bu raporda;
- Rumların siyasi emellerinden vazgeçmeleri halinde, asayişin kendiliğinden düzeleceğini,
- Türklüğün yabancı mandasına tahammülü olmadığını,
- Yunanlıların İzmir’de hakları olmadığını ve işgalin haksız olduğunu, ifade etmiştir.
Açıklama: Bu raporla Mustafa Kemal, ilk kez resmi görevine ters düşmüştür.
HAVZA GENELGESİ ( 28 MAYIS 1919 )
Samsun’dan sonra Havza’ya geçen Mustafa Kemal, burada bir genelge yayımlayarak ülkenin her yanındaki askeri ve sivil makamlara gönderdi.
Bu genelgede halktan,
- İşgallere karşı protesto mitingleri ve gösteriler yapılması,
- İstanbul Hükümeti’ne işgalleri kınayan protesto telgrafları çekilmesi,
- Azınlıklara karşı taşkınlıklar yapılmaması,
- Komutanların hiçbir şekilde silahlarını teslim etmemesi ve yurdun her tarafında direniş cemiyetleri kurulması istenmiştir.
Açıklama: Genelgenin amacı;
- Türk halkını işgallere karşı uyarmak ve kitlesel olarak harekete geçirmek,
- Milli bilincin uyandırılmasını ve canlandırılmasını sağlamaktır.
- Mustafa Kemal Paşa’nın genelgedeki bu isteklerine, Türk halkı, Anadolu’nun her tarafında mitingler düzenleyerek cevap vermiştir.
- Havza genelgesinden sonra birçok yerde ve İstanbul’da mitingler düzenlenmesi üzerine İtilaf Devletleri, birçok Türk aydınını tutuklayarak sürgüne göndermiştir.
- İstanbul Hükümeti ise Mustafa Kemal Paşa’yı geri çağırmış, fakat Mustafa Kemal geri dönmediği gibi İstanbul’a çektiği telgrafta; “Anadolu’da oluşmaya başlayan ulusal hareketi hiçbir gücün durduramayacağını” bildirmiştir.
Bilgi: Havza Genelgesi, Milli Mücadele döneminde yayınlanan ilk ulusal genelgedir.
Açıklama: Mustafa Kemal Paşa’nın milletin çıkarlarını işgalci güçlere ve İstanbul Hükümeti’ne karşı çekinmeden savunmaya çalıştığını gösterir.