Mondros Ateşkes Antlaşmasını word halinde daha düzenli olarak indirmek için BURAYA TIKLAYIN
MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI (30 EKİM 1918)
Ateşkes (Mütareke): Savaşan iki tarafın, yaralılarını, ölülerini kaldırmak ya da barış görüşmelerinde bulunmak üzere anlaşarak, çarpışmaları durdurmasıdır.
Osmanlı Devleti’nin Mondros Ateşkes Antlaşmasını imzalamaya zorlayan nedenler:
- Osmanlı Devletinin birçok cephede yenilmesi
- Bulgaristan’ın savaştan çekilmesi üzerine Osmanlı Devleti ile Almanya arasında kara bağlantısının ve yardımların kesilmesi
- Osmanlının savaşa girmesinde etkili olan İttihat ve Terakki yöneticilerinin ülkeyi terk etmesi
- Osmanlı Devletinin Wilson İlkelerine güvenmesi
- Savaşı İttifak
- Mondros Ateşkes Antlaşması, Osmanlı Devleti adına Bahriye Nazırı (Denizcilik Bakanı) Rauf (Orbay) Bey başkanlığında bir heyet ile İtilaf Devletleri adına İngiliz Amirali Caltrophe arasında Limni Adası’nın Mondros Limanı’ndaki Agememnon Zırhlısında imzalanmıştır.
Mondros Ateşkes Antlaşması ile;
- Osmanlı Devleti fiilen sona ermiş,
- Anadolu işgallere açık hale gelmiş,
- İlk işgaller başlamış,
- Türk milleti işgallere karşı bölgesel direniş cemiyetleri kurmaya başlamıştır.
Bilgi:
Fiilen Sona Erme: Bir devletin topraklarının işgal edilmesiyle, devlet işlevini kaybetmesidir. Resmen Sona Erme: Bir devletin yıkılması, yerine başka bir devletin kurulmasıdır.
Osmanlı Devleti’nin Egemenlik Haklarını Kısıtlayan Mondros Ateşkes Antlaşmasının Maddeleri
1- Çanakkale ve İstanbul Boğazları açılacak ve buradaki askeri üsler İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecektir.
Açıklama: Bu madde ile Anadolu ve Rumeli’nin bağlantısı kesilmiş, Osmanlı Devleti’nin siyasi varlığı ve İstanbul tehdit altına girmiştir.
2- İtilaf Devletleri güvenliklerini tehlikede gördükleri herhangi bir stratejik noktayı işgal edebileceklerdir (7. madde).
Açıklama: Ateşkesin en tehlikeli maddesidir. Anadolu’nun işgaline zemin hazırlanmıştır. İtilaf Devletleri bu maddeye dayanarak Anadolu’yu işgal etmişlerdir.
3- Vilayet-i Sitte’de (Doğu Anadolu’daki altı il; Bitlis Elazığ, Diyarbakır, Erzurum, Van, Sivas) herhangi bir karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri bu bölgeleri işgal edebileceklerdir. (24.madde)
Açıklama: Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devletinin kurulmasına zemin hazırlanmıştır.
4- Hükümet haberleşmeleri dışındaki bütün haberleşme araçları İtilaf Devletleri’nin denetimine girecektir.
Açıklama: İtilaf Devletleri’nin bütün haberleşme araçlarına el koymalarının nedeni kendilerine karşı yapılabilecek direnişleri ve tepkileri engellemek istemeleridir.
Mondros Ateşkes Antlaşmasının Askerî Maddeleri
1- Osmanlı ordusu terhis edilecek, bütün savaş gemilerine, ordunun araç, gereç, silah ve cephanesine el konulacaktır.
Açıklama: Osmanlı Devleti’ni savunmasız bırakarak, işgalleri kolaylıkla gerçekleştirmek amaçlanmıştır.
2- Türk subayları ve askeri birlikler İtilaf Devletleri’ne teslim olacaklardır. Osmanlı birlikleri işgal ettikleri yerlerden derhal geri çekilecektir.
3- Osmanlı Devleti’nin elindeki bütün savaş esirleri serbest bırakılacak, buna karşılık Türk esirler İtilaf Devletleri’nin denetiminde kalacaklardır.
Açıklama: Bu madde devletlerin eşitliği (uluslararası eşitlik)ilkesine aykırıdır.
Mondros Ateşkes Antlaşmasının Ekonomik Maddeleri
1-İtilaf Devletleri bütün liman ve tersanelerden yararlanabileceklerdir.
2-Toros tünelleri, demir yolları ve deniz işletmeleri İtilaf Devletleri’ne bırakılacaktır.
3-İtilaf Devletleri kömür, akaryakıt ve benzeri maddeleri Anadolu’dan temin edecekler, bu maddelerin hiçbiri ihraç edilmeyecektir.
Açıklama: İtilaf Devletleri bu maddelerle Osmanlı Devleti’nin ekonomik bağımsızlığını elinden almış ve Osmanlı’yı kendilerine bağımlı hale getirmeye çalışmışlardır.