Teşkilat-ı Esasiye Kanunu (20 Ocak 1921)
Teşkilat-ı Esasiye Kanunu (1921 Anayasası)
Büyük Millet Meclisinin açılması ve yeni Türk Devleti’nin temellerinin atılmasından sonra ihtiyaç duyulmasına rağmen henüz bir anayasa hazırlanamamıştı.
Millî Mücadele Dönemi’nde cephelerde düşmanla mücadele devam ederken Meclis, anayasa çalışmalarını da yürütmekteydi.
I. İnönü Zaferi’nin kazanılmasından sonra 20 Ocak 1921 tarihinde Meclis, Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nu kabul etti.
Teşkilat-ı Esasiye Kanunu bağımsızlık savaşının sürdürüldüğü olağanüstü bir dönemde hazırlanmıştır.
Bu anayasa bir anlamda yeni kurulmakta olan Türk Devleti’nin kuruluş belgesi sayılır.
Sadece, devleti örgütleyen maddelerin yer aldığı anayasada insan hak ve özgürlüklerine yer verilmemiştir. Bunun nedeni anayasanın savaş dönemi için hazırlanmış olmasıdır.
Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun bazı maddeleri:
- Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.
- Yönetim şekli, milletin geleceğini doğrudan kendisinin belirlemesi esasına dayanır.
- Yürütme gücü ve yasama yetkisi milletin tek ve gerçek temsilcisi olan Büyük Millet Meclisinde belirir ve toplanır.
- Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisince yönetilir ve hükûmeti Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti adını alır.
- Seçilen üyelerin üye kalma süresi 2 yılda bir yapılır.
- Büyük Millet Meclisi seçimleri iki yılda bir yapılır.