Ülkemizde Görülen İklim Türleri

[Bayram Erdoğan]

1. Akdeniz İklimi
Akdeniz bölgesi kıyı şeridi, Kıyı Ege Bölümü, Güney Marmara, Gaziantep çevresinde görülür. Yağış rejimi düzensiz olan bu iklimde yıllık ortalama yağış miktarı 1000mm’nin üstündedir. En fazla yağış kış aylarında, en az yağış ise yaz aylarında görülür. Yağışlar genellikle cephe yağışlarıdır. Kış sıcaklıkları eksi derecelere düşmediği için yağışlar yağmur şeklindedir.
En düşük sıcaklık kışın, en yüksek sıcaklık yazın görülür. Yılda don görülme olayı çok azdır. Bazı yıllarda hiç rastlanmayabilir. Enlemin etkisi ile sıcaklık ortalamaları Akdeniz kıyısından Güney Marmara bölgesine doğru azalır. Kuzeybatıdan etkili olan hava akımı sıcaklığın düşmesine neden olur.
Akdeniz ikliminin bitki örtüsü makidir. Maki her mevsim yeşil kalan, yapraklı, bodur ağaçlardır. Makiler kızılçam ormanlarının tahrip edilmesi ile ortaya çıkmışlardır. Defne, keçiboynuzu, lavanta, zakkum, mersin, kocayemiş, yabani zeytin, tesbih önemli maki türleridir. Maki üst sınırı enlemin ve sıcaklığında etkisi ile Akdeniz’den Güney Marmara bölümüne doğru azalır.

2. Karadeniz İklimi
Karadeniz kuşağı boyunca etkilidir. Doğu Karadenizde 2000-2500mm, Orta Karadenizde 700-1000 mm, Batı Karadenizde ise 1000-1500 mm ortalama yağış miktarıdır. En fazla yağış sonbaharda, en az yağış ise ilkbaharda oluşur. Yağışlar genellikle yamaç yağışı biçimindedir. Her mevsim yağışlıdır ve bu sebeple kimyasal çözünme fazladır. Bağıl nem ve bulutluluk oranın en fazla olduğu iklimdir. Yazları serin ve yağışlı, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Nemlilik, föhn rüzgarları, Kafkas dağlarının kuzeydoğudan gelen rüzgarları engellemesi nedenleri ile yıllık sıcaklık farkı en az olan bölgemizdir.
Karadeniz iklimi bitki örtüsü ormandır. Yağışın çok olması nedeni ile orman deniz seviyesinden başlar. Ladin, şimşir, kestane yaygın ağaç çeşitlerindendir.

3. Karasal İklim

Trakya’da çöküntü görünümlü Ergene havzasında, dağlarla kuşatılmış olan İç Anadolu Bölgesi’nde, Doğu Anadolu Bölgesi’nin hemen tamamında ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin deniz etkisinden uzak olan yerlerinde görülür.
Bu sahalar yarı kuraktır.
Yıllık ortalama yağış miktarı 200–500 mm arasındadır.
Yazlar sıcak, kışlar soğuk, kar yağışlı ve uzundur.
Sıcaklık farkları fazladır.

Ancak İç Anadolu’da;

Sıcaklık farkları 20 °C civarındadır.
Yağışlar daha çok ilkbaharda görülür.
Yıllık ortalama sıcaklık 10–12 °C’dir.
Yıllık ortalama yağış miktarı 300–400 mm’dir.
Bitki örtüsü bozkırdır.

Doğu Anadolu’da ise;

Karasal iklimin en sert koşulları görülür.
Kış mevsimi 7–8 ay sürebilmektedir.
Mevsimler arası sıcaklık farkı çok fazladır.
Erzurum–Kars Bölümü’nde bu özelikler daha belirgindir.
Yıllık sıcaklık ortalaması 4–6 °C’dir.
Yıllık sıcaklık farkı 30 °C’dir.
Tarım mevsimi kısa, tarımsal ürün çeşitliği ise azdır.
Tahıl ürünleri, mercimek ve şeker pancarı yetiştirilir.
Yağış az olduğu için nadasa bırakılan toprak fazladır.
Küçükbaş hayvancılık İç Anadolu Bölgesi’nde, Ergene Bölümü’nde yaygın olarak yapılır.
Çayır ve otlakların bulunduğu yüksek yerlerde ise büyükbaş hayvancılık yapılır.
Sert karasal iklimde sis, buzlanma, çığ gibi doğa olayları sıkça görülür.