Anadolu Uygarlıkları Hakkında

[Atatürk]

ANADOLU UYGARLIKLARI​

HİTİTLER (MÖ 1200-MÖ 200)
Başkentleri Hattuşaş'tır (Çorum-Boğazköy).
M.Ö. 1700'lerde Kızılırmak yayı içerisinde kurulmuşlardır.
Devleti krallar yönetirdi, fakat Pankuş adı verilen meclis ise krala yardımcı olmaktaydı
Tavananna adlı kraliçelerde yönetimde etkiliydi.
Anal, adı verilen kral yıllıkları bulunmaktaydı.
Ekonomileri tarım ve hayvancılığa dayanmaktaydı
Çok tanrılı dinlere inanmışlardı
Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşmasını Mısır ile M.Ö 1280'de imzalamışlardır.
Hitit kralları hem başkomutan, başrahip ve baş yargıç idi.
Halk yöneticiler, rahipler, hürler ve köleler gibi sosyal sınıflara ayrılmıştı.
Hititlerde din çok tanrılıdır. Hitit ülkesine “Bin tanrı ili” denirdi.
Çivi ve hiyeroglif (resim) yazıları olmak üzere iki çeşit yazı kullanmışlardır.

İYONLAR (MÖ 1200-MÖ 700)
Şehir devletleri (POLİS) halinde yaşamışlardır. En önemli şehir devletleri, Efes, Milet, Foça, Bodrum ve İzmir'dir.
Demokratik ve özgür ortam gelişmiştir.
Bilim ve felsefede gelişmişlerdir.
Önemli bilim adamları arasında; Herodot, Pisagor, Tales ve Hipokrat yer almaktadır.
Deniz ticaretinde gelişmişlerdir. Akdeniz ve Karadeniz’de koloniler (ticaret şehirleri) kurmuşlardır.
Çok tanrılı dine inanmışlardır.
Halk çeşitli sosyal sınıflara ayrılmış, kölelik yaygındı.
Artemis Tapınağı önemli sanat eserlerinden biridir.
.
**Anadolu'da kurulan ilkçağ uygarlıklar içinde en gelismis ve ileri düzevdedirler.
Çünkü; İyonlar, Ön Asya'dan gelen ticaret yollarının bitiş noktasındadırlar ve doğu batı arasında köprü vazifesi görürlerdi.

LİDYALILAR (MÖ 700 - MÖ 546)
Başkentleri Sard'tır (Manisa- Salihli).
Efes’ten başlayıp Mezopotamya’ya kadar giden Kral Yolu’nu kullanarak ticaretle uğraşmışlardır.
Alışverişte değiş-tokuş (takas) usulüne son vererek ilk parayı bulmuşlardır.
Tüccarlara devlet güvencesi getirerek, tarihteki ilk sigortacılığı yapmışlardır.
İlk bankacılık faaliyeti de bu dönemde ortaya çıkmıştır.
Ordularını paralı askerlerden oluşturmuşlardır. Lidyalıların yıkılışının en önemli sebebidir.

URARTULAR (MÖ 900 -MÖ 600)
Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Van Gölü çevresinde kurulmuştur.
Başkentleri Tuşpa'dır (Van).
Tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır.
Anadolu'da bilinen ilk sulama kanallarını yapmışlardır.
Maden işlemeciliği, mimari ve el sanatlarında ilerlemişlerdir.
Öldükten sonra dirilmeye (ahiret) inanmışlardır.
Mezarları ev ve oda şeklinde yaparak içlerine ölüleri ile birlikte eşyalarını da koymuşlardır.
Saldırılara karşı şehirlerinin etrafını surlarla çevirmişlerdir..

FRİGLER (MÖ 750 – MÖ 600)
Sakarya ve çevresinde kurulmuşlardır.
Başkentleri Gordion'dur (Ankara Polatlı yakınlarında).
Tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlar ve bu faaliyetleri korumak için sert kanunlar yapmışlardır (Örnek : Bir öküz kesenin veya saban kıranın cezası ölümdü.).
Tapates adlı kilimler üretmişlerdir.
Midas meşhur krallarındandır.
Çok tanrılı dinlere inanmışlardır.
Kibele en büyük toprak ve bereket tanrıçasıydı.
Marangozluk, maden işlemeciliği ve müzik önemli uğraşlarıdır.

 

[Zeynal Ceceli]

Teşekkür ederim..