Demokrasi Ne Demektir?

Katılım
26 Kas 2017
Mesajlar
1,344
Puanları
113
Yunanca “halkın egemenliği” anlamındaki “demokratia” kelimesinden gelmiştir ve vatandaşların doğrudan ya da seçim yoluyla aralarından bir temsilci seçerek bir hükümet kurmasına dayanan yönetim şeklidir.


Günümüzdeki demokrasi anlayışının temeli Antik Yunan ve Roma İmparatorluğuna dayanır. Demokrasi terimi M.Ö. 5. yüzyılda kullanılmaya başlamıştır.

Antik Yunan’daki Atina gibi şehir devletlerinde “elit kesimin yönetimi” anlamına gelen aristokrasinin tersi olan “halkın yönetimi” anlayışını belirtmek için kullanılmıştır.

Demokrasi, yönetimin tek bir kişinin eline olduğu mutlak monarşi ya da yönetimin bir grup insanın elinde olduğu oligarşi gibi hükümet şekilleriyle zıtlık gösterir.

Demokrasi tarihi
Bilinen en eski demokratik sistem M.Ö. 510 yılında Atina’da görülmüştür. Ancak bazı araştırmacılar demokrasinin ilk örneklerinin Mezopotamya ve Hindistan'da, M.Ö. 6. yüzyılda görüldüğünü iddia etmektedir.

Atina’da görülen demokratik sistem günümüzde kullanılan temsili demokratik sistemin aksine direkt temsil esasına dayanmaktadır. Direkt temsil sisteminde tüm bireylerin hükümet politikası üzerindeki katılım şansı eşittir. Bu demokrasinin iki ön koşulu vardır:


1. Her bireyin tartışmalara ve oylamalara eşit oranda katılabilmesi için nüfus az olmalıdır

2. Vatandaşların tartışmalara ve oylamaya katılabilmek için yeterli zamanı olmalıdır.

Atina demokratik sisteminin bazı kısıtlamaları da vardır. O zamanlarda Atina nüfusu 250 bindir ancak yalnızca 50 bin kişinin oy verme yetkisi bulunmaktadır. Bunun sebebi oy vermek için 18 yaşından büyük olma ve Atinalı bir babanın soyundan gelme zorunluluğu bulunmasıdır.

451 yılında Atinalı bir anneye sahip olma zorunluluğu da koşulmuştur. Ayrıca kadınların, kölelerin ve Atina’da ticaretle uğraşan yabancı uyruklu bireylerin oy verme hakkı bulunmamaktadır.

Solon ve Kleisthenes demokratik sistemin iki öncüsü olarak kabul edilmektedir. Atinalı Solon halk arasında yaşanan rahatsızlıkları sezerek ilk demokratik sistemin temellerini atmaya başlamıştır.

Solon, zengin kesimin ayrıcalıklarına dokunmadan, halkın yaşadığı sefaletin dindirilmesini amaçlayan bir sistem geliştirmiştir. Solon’un gerçekleştirdiği reformlar sayesinde ekonomik durum iyileşmiş ancak hükümetin aristokratik düzeni baki kalmıştır.

100 yıl kadar sonra Kleisthenes, halkı, ailelerin soyluluğuna göre değil politik organizasyona göre on gruba ayırma fikriyle gelmiştir. Amacı, gücün azınlığın ellerine verilmesine dayanan aristokratik sistemi kontrol altına almaktır. ,

M.Ö. 510 yılında Roma İmparatorluğu’nun politik yapısı; konsül, senato ve meclisten oluşmaktadır. Senato için gereken şartlar adayların maddi olarak belli bir değere denk gelen toprak sahibi olması, aristokrat bir aileden geliyor olması ve daha önce hayatında en az bir kez devlet dairesi idare etmiş olmasıdır.

Meclis aracılığıyla Roma vatandaşları; cezalandırmalara, savaş ve barış fermanlarına ve ittifak oluşumlarına dair fikirlerini belirtme hakkına sahip olmuşlardır. Meclis fazla güç sahibi değildir ve yalnızca sulh hakimleri tarafından talep edildiği durumlarda yasal olarak işlev görmektedir

Modern demokratik sistemin evrimi 1296 yılında İngiltere’de başlamıştır. Bu konuda ilk önemli adım Magnacarta aracılığıyla İngiltere kralı 1. James’in yetkilerinin sınırlandırılması ile atılmıştır. 1265 yılında ilk parlamento seçimle oluşturulmuştur.

Sonraki üç yüz yıl boyunca parlamenter sistem gelişmiştir ve parlamento hükümet meseleleri üzerinde önemli bir söz sahibi olmaya başlamıştır. 1628 yılında 1. Charles İngiltere parlamentosunu lağvetmiştir. Bunun sonucunda monarşi yanlıları ile parlamento yanlıları arasında iç savaş yaşanmıştır. Savaşı parlamento yanlıları kazanmıştır ve tarihte ilk kez siyasi partilerin oluşumu görülmeye başlanmıştır.

1707 yılında İngiltere parlamentosu ve İskoçya parlamentosu birleşerek Büyük Britanya Parlamentosu adını almıştır.Birleşmiş Devletlerin doğuşuyla birlikte temsili demokrasi fikri daha da yaygınlaşmaya başlamıştır.

Bunun ardından giderek çok daha fazla ulus demokratik sistemi benimsemiştir. 1893 yılında Yeni Zelanda kadınlara seçme hakkı veren ilk ülke olmuştur. Ardından Güney Avustralya’da kadınlara seçme hakkı tanımıştır.

19. yüzyılda dünyada demokratik sistemi benimsemeyen çok az ülke kalmıştır. 21. yüzyılda yani günümüzde ise 100’den fazla ulus düzenli işleyen bir demokratik sisteme sahiptir ve dünya üzerinde demokratik sistemi benimsemeyen tek tük ülke kalmıştır.

Demokrasinin temel ilkeleri
1. İfade özgürlüğü: Konuşma, basın, medya ve politik görüşlerde özgürlük sağlanmalıdır.

2. Seçme hakkı: Tüm bireylerin istedikleri adayı seçme hakkı bulunmalıdır.

3. Güçler ayrılığı: Yasama, yürütme ve yargı birbirinden bağımsız olmalıdır.

4. İnsan hakları: Tüm bireyler belli haklara sahiptir ve bu haklar bireylerin elinden alınamaz.

5. İnanç özgürlüğü: Her birey istediği inancı benimsemekte özgürdür.

Demokrasi araçları
Demokrasinin oluşabilmesi ve gelişebilmesi için gerekli bazı kurum ve oluşumlar vardır. Bunlar:

•Parlamento

•Siyasi partiler

•Anayasa

•Sivil toplum örgütleri

•Kolluk kuvvetleridir.

Demokrasi çeşitleri
Demokrasinin birçok çeşidi bulunmaktadır ancak bunlar, vatandaşların fikirlerini beyan etme şekline göre iki ana başlığa ayrılmıştır. Bunlardan ilki doğrudan demokrasi, diğeri ise temsili demokrasidir.

1. Doğrudan demokrasi

Doğrudan demokraside vatandaşlar yönetimde direkt olarak hak sahibidir. Devlet meselelerinin tartışılmasında halk tamamen katılım gerçekleştirir. Antik Yunan’da Atina şehrinde görülen Klasik Demokrasi bu demokrasi şekline iyi bir örnektir.

2. Temsili demokrasi

Temsili demokraside halk, kendi seçtiği temsilci aracılığıyla yönetimde dolaylı olarak hak sahibi olur. Liberal demokrasi buna iyi bir örnektir, liberal demokraside bireysel ve kamusal özgürlük korunma alına alınır.

Demokrasi sözlük anlamı
isim, toplum bilimi Halkın egemenliği temeline dayanan yönetim biçimi, el erki, demokratlık

Kaynaklar:

https://politics.knoji.com/a-brief-history-of-democracy/

http://freedomflotilla.eu/a-brief-history-of-democracy/

https://en.wikipedia.org/wiki/Democracy

www.tdk.gov.tr
 
Üst Alt