Osmanlı Devletini Dağılmaktan Kurtarma Akımları

Osmanlı Devletini Dağılmaktan Kurtarma Akımları

1. Osmanlıcılık: Osmanlı ülkesinde yaşayan herkesi bir Osmanlı kimliği altında birleştirmek amaçlanmıştır. Herkes eşit haklara sahip olacaktı. Din, dil, ırk ayrımı yapılmayacaktı. Osmanlıcılık fikrinin etkisi ile Tanzimat ve Islahat Fermanları ilan edildi. Kanun-i Esasi kabul edilerek Meşrutiyet yönetimine geçildi. II. Mahmud’un 1826’da ifade ettiği, “Ben tebaamın Müslümanını camide, Hristiyanını kilisede, Musevî’sini havrada fark ederim, aralarında başka bir fark yoktur” şeklindeki sözleri Osmanlıcılık kavramının ana ilkesini teşkil eder.

2. İslamcılık: Dağılmayı önlemek için bütün Müslümanları tek bir çatı altında toplamak hedeflenmiştir. Mehmet Akif ve Padişah II. Abdülhamit tarafından da desteklenen İslamcılık düşüncesi I. Dünya Savaşı yıllarında bazı Arap liderlerinin Osmanlı Devleti’ne isyan etmesi sonucu geçerliğini kaybetti. Diğer adı Ümmetçiliktir.

3. Batıcılık: Devleti dağılmaktan kurtarmak için batının ilim ve teknolojisinden faydalanılmalıdır fikrini savunmuştur. Garpçılık da denilir.

4. Türkçülük: Fransız İhtilali’nin yaydığı milliyetçilik fikri, bir yandan azınlık isyanlarına diğer yandan da bir kısım Osmanlı aydınlarında Türkçülük fikrinin doğmasına zemin hazırladı. Bu fikri savunan aydınlar, Türk toplulukları arasındaki iş birliğinin geliştirilmesine önem veriyorlardı. Mehmet Emin (Yurdakul), Ziya Gökalp gibi aydınlarca savunulan bu fikir, azınlıkların ayrılmasıyla daha da güçlendi. Türkçülük fikri, Millî Mücadele’nin kazanılmasında da etkili oldu. Diğer adı Turancılıktır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir