Mezopotamya Uygarlıkları Kısa Ders Notları

MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI

Mezopotamya; Ortadoğu’da, Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölgeye verilen addır.
Bugünkü Irak, Suriye ve Güneydoğu Anadolu topraklarının bir kısmını içine alır.

Mezopotamya, verimli topraklara sahip olması ve iklim şartlarının uygun olması gibi nedenlerden dolayı, sık sık istila(saldırı) ve göçlere sahne olmuş, insanlar arasındaki kültür etkileşimi fazla olduğundan medeniyet bu bölgede gelişmiştir.
Mezopotamya’da taş olmadığı için yapıların çoğu kerpiçten, killi topraktan yapılmıştır. Bu nedenle Mezopotamya’da yüksek bir medeniyet kurulduğu halde günümüze çok eser ulaşamamış, hemen hemen hepsi yıkılmıştır.

Mezopotamya Uygarlığını oluşturanlar; Sümerler, Babiller, Asurlar, Akadlar ve Elamlardır.

SÜMERLER

> Mezopotamya uygarlığının kurucusu Sümerler’dir.
Dünyanın bilinen ilk uygarlığıdır.
> Şehir devletleri halinde yaşamışlardır.
> Şehir devletlerini yöneten kişilere Patesi adını vermişlerdir.
> Dinleri çok tanrılıdır.
> Ziggurat adını verdikleri tapınaklar yapmışlar, bu tapınakların alt katlarını depo, orta katlarını ibadet ve eğitim, üst katlarını gözlem evi (rasathane) olarak kullanmışlardır. Bu durum astronominin gelişmesini sağlamıştır.
> Milattan Önce 3200 yılında yazıyı icat etmişler ve böylece tarihi çağlarını başlatmışlardır.
> Ay takvimini ve tekerleği icat etmişlerdir.
> Dört işlemi kullanmışlar, sayıları bulmuşlar ve çemberi 360 dereceye bölmüşlerdir.
> Yaratılış ve Gılgamış destanları Sümerlere aittir.

BABİLLER

> Başkenti Babil şehridir.
> Merkeziyetçi bir krallıkla yönetilmişlerdir.
> En güçlü hükümdarları olan Hammurabi’nin hazırladığı Hammurabi Kanunları ile ünlüdür.
> Önemli eserleri dünyanın yedi harikasından biri olan Babil’in Asma Bahçeleri ve Babil Kulesi’dir.
> Tarihte ilk anayasayı hazırladılar. Bu anayasa Hammurabi tarafından hazırlanmış ve kısasa kısas esasına dayanıyordu.
Kısasa Kısas: Yapılan bir kötülüğün aynısını, karşılık olarak, o kötülüğü yapan kimseye yapma.

ASURLULAR

> Başkentleri Ninova’dır.
> Büyük bir imparatorluk kurmuşlar, çevre ülkelerle ticaret yapmışlar, bu ticaret sırasında Anadolu’ya yazıyı getirmişlerdir. Kayseri Kültepe’de Asurlu tüccarlara ait tabletler bulunmuştur.
> Yazının Asurlu tüccarlar tarafından Anadolu’ya getirilmesiyle Anadolu tarih çağlarına girmiştir.
> Dünyadaki ilk kütüphaneyi yapmışlar ve arşivcilik faaliyetlerini başlatmışlardır.
> Çömlekçi çarkını kullanan hızlı bir şekilde kap kacak üretmişlerdir.
> Anadolu’da karum adı verilen ticaret kolonileri kurmuşlardır.
Koloni: Bir devletin kendi ülkesinin sınırları dışında egemenlik kurarak yönettiği ekonomik veya siyasal çıkarlar sağladığı ülke, sömürülen ülke.